از نهضت هاى پس از عاشورا، مى توان حرکت ها و انقلاب هایى را نام برد :

- انقلاب توابین: این انقلاب در کوفه بر پا گردید و واکنشى مستقیم به قتل امام (ع) بود.(1)

- انقلاب مدینه: این انقلاب با انقلاب توّابین تفاوت داشت و هدف آن، انقلاب علیه حکومت ستم کار بنى امیّه بود.

اهل مدینه علیه امویان شوریدند و عامل یزید را از مدینه راندند. شرکت کنندگان در این قیام، یک هزار تن بودند. این انقلاب به دست سپاهیان شام و با نهایت وحشى گرى سرکوب گردید.(2)

- قیام مختار ثقفى: در سال 66 هجرى مختار بن عبیده ثقفى در عراق به خون خواهى امام حسین (ع) قیام کرد و در یک روز، دویست و هشتاد تن از آنان را به قتل رسانید.(3)

- انقلاب مطرف بن مغیره در سال 77 هجرى.

- انقلاب ابن اشعث در سال 81 هجرى: عبدالرحمن بن محمد بن اشعث بر حجّاج شورید و عبدالملک مروان را از خلافت خلع کرد.

این شورش تا سال 83 به طول انجامید. ابن اشعث در آغاز، پیروزى هاى نظامى به دست آورد، اما حجّاج به کمک ارتش شام بر او غلبه کرد.(4)

- انقلاب زید بن على بن الحسین (ع): در سال 122 هجرى، زید بن على، در کوفه به شورش برخاست، اما آن شورش بلافاصله به وسیله سپاهیان شام که در آن هنگام در عراق بودند، سرکوب گردید.(5)

پی نوشت:

1- تاریخ طبرى، ج 4، انقلاب توابین، ص 425 و 436.
2- همان، انقلاب مدینه، ص 366 و 381.
3- همان، ص 424.
4- همان، ص 189 و 203.
5- مقاتل الطالبین اصفهانى، ص 139.